Op veel Nederlandse snelwegen mag een auto 130 km/u rijden. Dat betekent dat de auto 130 kilometer aflegt in 1 uur.
Een voorbeeld:
Een auto rijdt van Haarlem naar Groningen, een afstand van 200 km. De auto rijdt gemiddeld 100 km/u. Hoelang duurt de autorit? Je kunt dit uitrekenen met een verhoudingstabel:
afstand |
100 km |
200 km |
tijd |
1 uur |
2 uur |
|
x 2 |
Veel rekensommen over snelheid werken zoals het voorbeeld hierboven. Je hebt een snelheid en een afstand. Welke tijdsduur hoort daarbij? Meestal kom je met een verhoudingstabel snel bij de juiste oplossing.
Snelheid, afstand en tijd
Er is een verband tussen snelheid, afstand en tijd.
Als je sneller gaat, leg je in dezelfde tijd een grotere afstand af.
Als je sneller rijdt, leg je dezelfde afstand in minder tijd af.
snelheid = afstand : tijd
Immers: snelheid druk je bijvoorbeeld uit in km/u of m/s
km/uur = km : uur
m/s = meters : seconde
snelheid = afstand : tijd
Het gemiddelde van twee snelheden
Als je het gemiddelde van twee snelheden moet berekenen, mag je niet zomaar de twee snelheden optellen en door 2 delen. Een voorbeeld:
Als iemand een afstand van 120 km rijdt met 60 km/u, doet hij daar 2 uur over.
Als hij dezelfde afstand terugrijdt met 120 km/u, doet hij daar 1 uur over.
Wat is de gemiddelde snelheid?
FOUT:
Het ligt voor de hand om het gemiddelde van 60 en 120 te berekenen. Dat is 90.
Maar het juiste antwoord is niet 90 km/u.
Dit antwoord is fout, omdat de lage snelheid gedurende meer minuten gereden wordt dan de hoge snelheid. De lage snelheid heeft daardoor meer invloed op de gemiddelde snelheid.
GOED:
Het juiste antwoord is 80 km/u. Kijk maar:
In totaal heeft hij 240 km afgelegd in 3 uur.
De gemiddelde snelheid is 240 : 3 km/u = 80 km/u.
Meters per seconde
Snelheid wordt ook vaak uitgedrukt in meters per seconde. Vooral als het een beweging is op een korte afstand. Zo kan bijvoorbeeld een liftfabrikant zeggen dat zijn liften omhoog gaan met een snelheid van 1 m/s. Hoe snel is dat dan in km/u?
Even omrekenen met een verhoudingstabel:
afstand |
1 m |
60 m |
3600 m 3,6 km |
tijd |
1 sec |
1 minuut |
1 uur |
|
x 60 |
x 60 |
Je ziet: 1 m/s = 3,6 km/u
Trucje
Er is een trucje voor het omrekenen van m/s naar km/u:
Vermenigvuldig het aantal m/s met 4 en trek er dan 10% van af.
Bijvoorbeeld:
Andersom, omrekenen van km/u naar m/s:
Tel 1/9 deel van het aantal km/u erbij op en deel het resultaat door 4.
Bijvoorbeeld:
Knopen
In de lucht- en scheepvaart wordt snelheid uitgedrukt in knopen (afgekort 'kt', van het Engelse 'knot').
1 knoop = 1 zeemijl per uur
1 zeemijl = 1852 meter
1 knoop = 1,852 km/u
Lichtsnelheid
De snelheid van het licht (in vacuĆ¼m) is afgerond:
300.000.000 m/s (meter per seconde), oftewel
300.000 km/s, oftewel
300 km/ms (kilometer per milliseconde)